Puzzle’ın sözlük anlamı bilmece, bulmaca, bilinmeyeni çözme gibi anlamlardır. Bir başka ifadeyle puzzle birçok parçadan oluşarak, belirli bir resim ya da fotoğrafı oluşturmak amacıyla tüm parçaların doğru şekilde bir araya getirilmesi oyunudur. Puzzle’ların kişisel gelişime faydaları oldukça fazladır. Puzzle’lar zorluk seviyesine, parça sayısına, parça büyüklüğüne ve görsel büyüklüğüne göre çeşitlere ayrılmaktadır ve parçalarının da belli bir şekli de yoktur. Puzzle’ın mucidi haritacı ve coğrafyacı JohnSpilsbury ahşap malzemeden dünya haritası puzzle’ı yapmıştır ve zaman içinde geliştirilerek günümüzde yaş fark etmeksizin geniş kitlelerce oynanabilen bir oyun haline gelmiştir. Sosyal hayata etkileri araştırılan ve çok kez tez konusu olan puzzle özellikle gündelik hayatta karşılaşılan problemlere, farklı açılardan bakarak çözüm yolları geliştirmeyi sağladığı uzmanlar tarafından kabul edilmiştir. Bununla birlikte birbirinden farklı şekillerdeki yüzlerce parçanın bir araya getirilmesi de farklı problemleri çeşitli yöntemlerle çözebilme becerisi kazandırmaktadır. Bir diğer yaklaşımda da yapılacak bir yapının öncelikle sınırlarının belirlenmesi ve daha sonra kenarlardan merkeze doğru iç bölgesinin tamamlanması tekniğinin puzzle yapımında da birebir aynı olması vurgulanmaktadır.
Puzzle yapmanın bir diğer kazanımı da sabırdır. Özellikle parça sayısı küçük ve çok fazla olan puzzle’larda adım adım ortaya çıkarılacak görsel için sabretmek ve doğru parçanın kendi yerine konması için diğer gerekli parçaların yerlerine oturmasını beklemek gereklidir. Bu da doğru zamanı ve öncelikli işlemlerin gerçekleşmesini beklemeyi öğretmektedir. Günümüzde puzzle üreten çok fazla marka bulunmaktadır. Birbirinden farklı firmaların ürettiği puzzle’lar az da olsa farklılıklar barındırmaktadır. Bu değişikliklere; parçaların kesim kalitesi, parça şekillerinin bir başka parça yerine denk gelmemesi, parçaların renk ve ton farklılıkları değişiklikler örnek olarak gösterilebilmektedir.
Puzzle’ların zorluk dereceleri genel olarak parça sayılarına ve parçaların renk farklılıklarına bağlı olmaktadır. Örneğin; siyah beyaz tonlarda bir puzzle’ı bitirmektense, farklı renklerde parçalara sahip bir puzzle’ı tamamlamak daha çabuk ve kolay olmaktadır. Puzzle’ların zorluk dereceleri ve bir yapbozu bitirme zamanı, parça sayısı fazlalaştıkça artmaktadır. Çok rastlanılan puzzle’ların parçaları genellikle en az 50 parça, en fazla 3000 parça sayısında olmaktadır. Bu standart puzzle’ların haricinde 5000, 10000, 20000 gibi fazla sayılarda parçalara sahip, özel yapbozlar da bulunmaktadır.
Kişilerin zevklerine uygun puzzle’lar da ilgi çekici olabilmektedir. Örneğin; sevilen bir ressamın ünlü bir tablosunun puzzle’ı veya bir devlet adamının fotoğrafının puzzle’ı, desteklenen bir spor kulübünün fotoğrafının yer aldığı bir puzzle’ı sıradan görsellere göre daha çekici nitelikte olabilmektedir.
Sonuç olarak, puzzle beyin kıvrımlarını geliştirmeye yarayan, problem çözme yaklaşımlarında kişilere beceri kazandıran, çocuk gelişiminde ve yetişkin eğitiminde faydaları kanıtlanmış bir oyun türüdür. Özel olarak hazırlanan puzzle’lar ve buna bağlı olarak temin edilebilen özel malzemeler ile, oyun çok daha çekici ve zevkli hale gelmektedir.
Puzzle Tarihçesi Nedir?
İlk puzzle’ın Londra’da 1760 yılında John Spilsbury tarafından yapıldığı kabul edilmektedir. John Spilsbury Londralı bir oymacı ve harita yapımcısıdır. Dünyanın ilk puzzle’ı sayılan bu puzzle'da Spilsbury dünya haritasını sert bir tahta üzerine yerleştirmiş ülkelerin sınırlarını mobilyacılıkta kakma işinde kullanılan testere ile kesmiştir. Bu dünya haritası puzzle, İngiliz çocukların coğrafya derslerinde eğitim aracı olarak kullanılmıştır.
1880 yılında pedallı testerenin icat edilmesiyle puzzle yapımı kolaylaşmış ve ismi İngiltere'de "jigsaw puzzle" olarak anılmaya başlanmıştır. Yani puzzle'a jigsaw puzzle denmesinin nedeni testere ile kesilmesidir. 1900 yılına doğru kontrplakların kullanılmaya başlanmasıyla resimler ön tarafa yapıştırılırken plakanın arka tarafında kesilecek yerler kalemle işaretlenmiş ve böylelikle kesim işleri daha da hızlanmıştır.
Karton puzzle'lar ise 1900'lı yıllarda üretilmeye ve satılmaya başlanmıştır. İlk başlarda daha çok çocuklar için üretilen puzzle'ların sert metal bıçaklarla kartonu istenilen şekillerde parçalara ayıracak şekilde bastırılarak kesilmesiyle başlanmıştır. Bu yıllarda hem karton hem de ahşap puzzle bulmak mümkündü ancak ahşap puzzle'lar daha çok tercih edilmiştir.
Bunun en büyük sebebi müşterilerin ucuz puzzle almak istemeyeceği düşüncesi ve üreticiler ahşap puzzle'dan çok daha fazla kar elde edilmesidir.
1908 yılında 500 parça bir ahşap puzzle’ın 5 dolar olarak satılmıştır. Ailelerin ortalama aylık geliri 50 dolar olduğundan o dönem için oldukça pahalı sayılmıştır. Ancak zengin müşteriler hafta sonu eğlenceleri için bu puzzle'lardan satın almışlardır.
O yıllarda üretilen çocuk puzzle'larında bittiğinde ortaya ne çıkacağını gösteren bir resim bulunurken yetişkinler için üretilen puzzle'larda ne çıkacağını gösteren herhangi bir resim bulunmamaktadır. Yani puzzle'ı satın alan kişi yaparken ortaya nasıl bir resim çıkacağını puzzle tamamlanana kadar bilmemektedir.1920- 1930 yılları arasında İngiltere'de Chad Valley ve Victory, Amerika'da Einson- Freeman ve Viking ve diğer başka firmaların puzzle üretimine başlaması ile puzzle altın yıllarını yaşamaya başlamıştır.
Yeni pazarlama taktikleri ile birlikte, doğa resimleri ve teknolojik birtakım gelişmeler puzzle'lara konu olmuştur ve böylece puzzle’lar daha fazla ilgi çekmeye başlamıştır. Diğer bir taktik ise puzzle'ları daha da karmaşık ve zor yapmaktır. Böylelikle puzzle'lar çocuklar kadar yetişkinlerin de ilgisini çekmeyi başarmıştır. Bunlarla birlikte o dönemlerde puzzle'ların diş macunu gibi ürünlerle birlikte promosyon olarak verilmesi yaygınlaşmasını kolaylaştırmıştır.
1930'lu yıllara gelindiğinde pazarlama stratejileri gelişmiştir ve dünyadaki ekonomik bunalım işsiz sayısını artırmıştır. Puzzle da stres atmak adına yapılabilecek bir aktivite olarak görülmüştür. Puzzle’ların fiyatları herkesin alabilmesi için 25 Cent seviyelerine kadar düşürülmüştür. Bu dönemde haftalık puzzle'lar üretilmeye başlanmıştır.
Böylelikle dışarıda para harcanacak bir etkinlik yerine puzzle satın alınmıştır ve aile üyeleri teker teker puzzle’ı bitirmişlerdir.Puzzle’ın bu tek kullanımlık olmama özelliği yani bozulup tekrar birleştirilmesi yaygınlaşmasına vesile olmuştur. İlk dönemlerinde 12.000 adetle başlayan puzzle üretimi daha sonraları haftalık 200.000 adetle devam etmiştir.Bu dönem ayrıca Par puzzle şirketi kurulmuştur. Diğer puzzle şirketleri fiyatlarını düşürürken Par puzzle şirketi daha kaliteli ve kişiye özel puzzlelar üretmeye başlamıştır. Puzzle'larını daha çok sinema sanatçıları ve zengin kişiler için üretmişlerdir.
İkinci dünya savaşı sonrası ise ahşap puzzle satışları düşüşe geçmiştir. Çünkü maliyet fiyatları artmış ve karton puzzle'lardaki teknolojik gelişmeler de daha cazip hale gelmelerini sağlamıştır. Bu dönemde ünlü Amerikan firması Springbok ünlü ressamların resimlerini puzzle yapmaya başlamıştır ve "Convergence" isimli puzzle’ı üretmişler ve dünyanın en zor puzzle'ı olduğunu iddia etmişlerdir.
Ahşap yapboz üreticileri ise yavaş yavaş kapanmaya başlamıştır. Parker Brothers firması Patime’ı 1958 yılında kapatmış İngiliz Victory puzzle markası da 1970’lere doğru piyasalarda görünmez olmuştur. Puzzle severler bu durumlar karşısında üzgünken Steve Richordson ve Dave Tibbets tahta puzzle üreten firmalarını kurmuşlar ve üç boyutlu puzzle üretmeye başlamışlardır.
Günümüzdeki teknolojik gelişmelerle bilgisayarın kesim işlerinde kullanılması tahta ve karton puzzle'lara istenilen şeklin verilmesini sağlamıştır. Ortalama 250 yıllık bir geçmişi bulunan puzzlelar dünyada hala en sevilen hobiler arasında ve stres atmanın en güzel yollarından biri olarak tercih edilmektedir.
Puzzle Nasıl Üretilmektedir?
Puzzle’ın üretim aşamaları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Puzzle üretimi iki mukavvanın birbirine sıvanması ve özel bıçak yardımı ile kesilmesi ile elde edilmektedir.
- Özel üretim puzzle ise istenilen parça sayısına göre üretilebilmektedir.
- Puzzle baskısı bristol kâğıt üzerine yapılmakta ve mukavva üzerine sıvanarak kesilmektedir.
Puzzle Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Puzzle yaparken dikkat edilmesi gerekenler aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Puzzle yapmaya yeni başlayan kişilerin çok fazla parçası olmayan bir model tercih etmeleri daha doğru bir tercih olacaktır.
- Puzzle yapmaya başlanıldığında ilk yapılması gereken şey kenar parçaları seçerek resmin çerçevesini oluşturmaktır.
- Genellikle şişkin formda olan parçalar dik olarak kullanılırken, uzun ince olan parçalar yatay olarak yerleştirilmesi gerekmektedir.
- Puzzle halısı gibi keçeli kumaştan yapılma yüzeyler puzzle’ın bittikten sonra dağılmadan ve kaymadan saklanmasına yardımcı olmaktadır.
- Puzzle bitirildikten sonra puzzle yapıştırıcısı ile parça parça yapıştırmak en doğru olan yöntemdir.
- Yapıştırma uygulamasının ardından puzzle’ı çerçeveletmek için tercihen kalın bir çerçeve ve mat cam tercih edebilmektedir.
- Çocuklar için puzzle seçmek söz konusu olduğunda çocuğun yaş düzeyine uygun ürün seçmeye özen gösterilmesi gerekmektedir.
- Çocuk puzzle’ları aynı zamanda eğitici özelliği gözetilerek kurgulandığı için çocukların hem el becerilerini geliştirme hem de renkleri öğrenmelerine yardımcı olabilmektedir.
Puzzle Türleri Nelerdir?
Puzzle türleri yaş gruplarına göre çocuk ve yetişkin puzzle’ları olarak ayrılabilmektedir. Çocuk puzzle’ları da kendi içinde yaş aralıklarına ve gelişim düzeylerine göre farklılıklar göstermektedir. Yetişkin puzzle’ları da puzzle malzemeleri, görsel farklılıkları, dekor amaçlı olarak farklı türlerde bulunmaktadır.
Puzzle'ı İlk Kim Bulmuştur?
John Spilsbury, bir İngiliz haritacı ve oymacıdır. Puzzle bulmacasının mucidi olarak kabul edilmiştir. Spilsbury oluşturduğu puzzle’ı eğitim amaçlı oluşturmuştur ve bu ilk puzzle’a "Parçalanmış Haritalar" adını vermiştir.
Londralı bir oymacı ve harita yapımcısı olan İngiliz John Spilsbury, 1767'de yapboz bulmacayı icat etmiştir. Yani ilk puzzle bir dünya haritasıdır. Spilsbury, bir tahta parçasına bir dünya haritası yerleştirmiş ve daha sonra her ülkeyi tek tek kesmiştir. Diğer öğretmenler de bu yapbozu coğrafya derslerinde eğitim aracı olarak kullanmışlardır. Öğrenciler coğrafya derslerini dünya haritalarını birleştirerek öğrenmişlerdir.
John Spilsbury daha sonraları bu durumu bir iş fırsatı bilerek sekiz tema üzerine puzzle’lar oluşturmuştur. Bu sekiz tema; Dünya teması, Avrupa teması, Asya teması, Afrika teması, Amerika teması, İngiltere ve Galler teması, İrlanda ve İskoçya temasıdır. Spilsbury, 1761'de Newmarket, Suffolk'tan Sarah May ile evlenmiştir. May’in ölümünden sonra ise çırağı Harry Ashby ile evlenmiş ve işlerini yürütmeye devam etmiştir.
1865 yılında ise ilk perdeli basamaklı testerenin icat edilmesiyle birlikte makine destekli kavisli çizgiler oluşturma yeteneği elde edilmiştir. Dikiş makinesi gibi ayak pedallarıyla çalıştırılan bu alet puzzle oluşturmak için idealdi. Sonunda perde veya kaydırma testeresi de yapboz olarak bilinmeye başlamıştır.
Puzzle Nasıl Yapılır?
Puzzle yapımını kolaylaştırmak için öncelikle yapılacak şey hangi marka olursa olsun parçaları şekline ve rengine göre ayırıp, uzun ve kısaları ayırarak dik mi yoksa yatay mı yerleştirilmeleri gerektiğini tespit etmektir. Renkler ayrıldıktan sonra ayrılan renk öbekleri içinde bulunan parçaları da şekil olarak ayırmak işleri biraz daha kolaylaştıracaktır. Parçaların ayrılması ise şu şekilde yapılmalıdır; çerçeve (kenar) parçalarını ayırmak, renklere ve gerekirse tonlarına göre ayırmak, kesim şekillerine göre ayırmaktır. Puzzle’ı kaç parçalı seçmiş olursak olalım, parçaları ayırma işleminden sonra kolayca bitirmek için yapılması gereken şey çerçeve oluşturmaktır. Özellikle yeni başlayanlar için ilk önce puzzle'ın çerçevesini birleştirmek ve daha sonra çerçeve parçalarını referans alarak iç parçaları birleştirmeye devam etmek puzzle’ın hızlıca bitirilmesine yardımcı olmaktadır.
Puzzle yapımı için takip edilmesi gereken adımlar aşağıda listelenmiştir.
- Çalışma ortamının düzenlenmesi,
- Hazırlık aşaması renk, doku, çerçeve parçalarının sınıflandırılarak ayrı ayrı kaplara konulması,
- Puzzle tamamlandıktan sonra puzzle yapıştırıcısı ile yapıştırılması,
- Yapıştırılan puzzle’ın çerçeveletilmesi,
- Son olarak uygun bir duvara asılmasıdır.
Puzzle Nasıl Yapıştırılır?
Puzzle yapıştırma teknikleri sınırlıdır fakat etkili yöntemler içerisinde barındırmaktadır. Bu teknikler aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Puzzle yapıştırıcısı kullanmak: Bu işlem en basiti ve en çok kullanılanıdır. Puzzle ile birlikte satılan ya da daha sonra tedarik edilen puzzle yapıştırıcısını puzzle üzerine uygulamak suretiyle işlem gerçekleştirilmektedir. Birçok kişi bunu uhu, bally gibi yapıştırıcılara benzetse de puzzle yapıştırıcısının işlevi biraz daha farklıdır. Duvar kâğıdı yapıştırıcısı türünde bir yapıştırıcıdır ve uygulama şekli bitirilen puzzle üzerine boşluklara sızması yoluyla parçaları birbirine sabitlemek suretiyle yapıştırmaktır. Puzzle parçalarının aralarındaki ek yerlerinde hafif kavisler bulunmaktadır. Bu kavisler puzzle yapıştırıcısı ile dolarak parçaları birbirine sabitler. Puzzle yapıştırıcısı kullanılırken çok yoğun olarak kullanılmamasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde puzzle parçalarını ıslatarak rengin ya da parçaların bozulmasına neden olabilmektedir.
- Arkadan bantlayarak yapıştırmak: Bir diğer tercih edilen yöntem de arkadan bantlamaktır. Bunun için gerekli olan şey puzzle’ı ters çevirerek altından koli bandı ile bantlamaktır. Kolay bir teknik olmasına karşın puzzle’ın ters çevrilirken dağılmasına sebep olabilmektedir. Bu problemi yaşamamak için de altına ve üzerine birer karton koyarak ortada puzzle’ı sıkıştırmak suretiyle çevrilebilmektedir. Bu tekniğin dezavantajı birkaç ay geçmeden yapıştırma özelliğini kaybederek parçaların bant üzerinden düşmesidir. Eğer uzun bir süre çerçeveletilmeyecekse riskli bir yöntem olabilmektedir.
- Puzzle parçalarını farklı bir materyale yapıştırmak: Bu uygulama için kuvvetli bir yapıştırıcı tercih edilebilmektedir. Yapıştırılacak yüzey olarak da bir mukavva tercih edilebilir. Bu uygulama aslında en etkili tekniktir. Fakat uygulama yöntemi olarak dikkatli olmak gerekmektedir. Çünkü yanlış parça yapıştırıldığında yerinden sökmesi zor olacaktır ve puzzle parçalarına zarar verecektir. Aslında en güzel yöntem önce puzzle puzzle yapıştırıcısı ile yapıştırmak ve daha sonra ters çevirip bir fırça yardımıyla fazla ıslatmadan arka yüzeyi iyice başka bir yapıştırıcı ile doldurmaktır.
Bazı puzzle yapıştırıcı ve markaları aşağıda listelenmiştir.
- Art Puzzle Yapıştırıcı
- KS Games Puzzle Yapıştırıcısı
- Art Deco Süngerli Puzzle Yapıştırıcı
- Südor Puzzle Yapıştırıcı
- Anatolian Parlak Puzzle Yapıştırıcısı
- Educa Puzzle Yapıştırıcısı
- Fenıx Sıvı Puzzle Yapıştırıcı
- Esmay Puzzle Yapıştırıcısı
- Trefl Puzzle Yapıştırıcı
Dünya'nın İlk Puzzlesi Neyi Oluşturuyordu?
Dünyanın ilk puzzle’sı Londralı haritacı John Spilsbury tarafından 1760 yılında Dünya haritası tahta üzerine yerleştirilip, ülkeleri sınırlarından kesilerek yapılmıştır. Bu harita puzzle, İngiliz çocukların coğrafya derslerinde 1820’li yıllara kadar eğitim aracı olarak kullanılmıştır. 1880 yılında pedallı testerenin icat edilmesiyle ve 1900 yılında, kontrplakların kullanılmaya başlanmasıyla resimler ön tarafa yapıştırılıp, plakanın arka tarafından kesilebilmesiyle yapboz yapımı hızlanmıştır. Aynı yıllarda karton yapbozlar da kullanılmaya başlanmıştır.
Dünya'nın En Büyük Puzzle'si Nerededir ve Nasıl Yapılmıştır?
Dünyanın en büyük puzzle’sı Ho Chi Minh City Ekonomi Üniversitesi’nde bulunan 1600 öğrencinin yaptığı 551 bin 232 parçadan oluşan lotus çiçeği puzzle’sıdır. Lotus çiçeği yapbozu 14,6 metre genişliğinde ve 23,2 metre uzunluğundadır.
Fotoğraf makinesi üreticisi Kodak şirketi, dünyanın satın alınabilir ve en büyük yapbozunu üretmiştir. Bu puzzle 51 bin 300 parçadan oluşmaktadır. Lotus çiçeği puzzle’sı Kodak’ın çıkardığı yapbozun 10 katı büyüklüğünde olsa da satın alınamamaktadır. Kodak’ın çıkardığı dev puzzle’da her biri 1900 parçadan oluşan dünyanın 27 harika mimari eseri bulunmaktadır. Puzzle’ın toplam genişliği 1,9 metre, toplam uzunluğu 8,6 metre, ağırlığı ise 18,5 kilogramdır. Puzzle 3x9 şeklinde ayarlanmış ve 27 bölümden oluşmaktadır. 27 bölümün her biri, dünyanın farklı noktalarından görülmesi gereken yerleri içermektedir. Puzzle’ın 27 bölümünün parçaları farklı farklı torbalarda bulunmaktadır fakat her bölüm bitirildiğinde bir diğerine bağlanarak devasa bir yapıyı ortaya çıkarmaktadır. Puzzle’da yer alan 27 bölüm arasında Çin Seddi, Kolezyum, El Castillo Piramidi, Machu Picchu, Taç Mahal, Büyük Giza Piramidi, Eyfel Kulesi ve İstanbul’daki Ayasofya Müzesi bulunmaktadır.
Dünyanın en büyük küre puzzle’ı ise Hong Kong firması Unima Industrial tarafından 2005 yılında yapmıştır ve kürenin çapı 4.77m’dir.
Dünya rekorlarından önce 2002 yılında dünyanın en büyük puzzle’ı Hong Kong'da 777 kişi tarafından yapılmıştır. Bu puzzle 21.600 parçadan oluşmuştur ve ölçüleri 25x25m’dir.
En İyi Puzzle Markaları Nelerdir?
En iyi puzzle markaları ve menşeleri aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Clementoni, İtalyan puzzle markasıdır.
- Ravensburger, Alman puzzle markasıdır.
- Ricordi Arte, İtalyan puzzle markasıdır.
- Heye, Alman puzzle markasıdır.
- Piatnik, Avusturya puzzle markasıdır.
- Gibsons, İngiliz puzzle markasıdır.
- Educa, İspanyol puzzle markasıdır.
- Sunsout, Amerikan puzzle markasıdır.
- Masterpieces, Amerikan puzzle markasıdır.
- Castorland, Polonya puzzle markasıdır.
- Anatolian, Türk puzzle markasıdır.
- Art puzzle, Türk puzzle markasıdır.
- Gold, Avustralya puzzle markasıdır.
- Perre, Türk puzzle markasıdır.
- KS Games, Türk puzzle markasıdır.
Masterpieces, Sunsout ve Eurographics markalarının puzzle'larının birçoğu fantastik kesimdir. Amerikan kesim olarak da bilinmektedir. Klasik Grid kesim puzzle'lara göre biraz daha zor ve eğlenceli olmaktadır.
Yaş Gruplarına Göre Puzzle Tavsiyeleri Nelerdir?
Yaş gruplarına göre puzzle tavsiyeleri ve yaş gruplarıyla ilgili bilgiler aşağıda listelenmiştir.
-
2 Yaş Grubu Çocuklar için Puzzle: Bebekler, klasik puzzle’lar yani "interlocking type” olarak adlandırılan birbirine kenetlenen puzzle'ları yapamamaktadırlar. Bundan dolayı 1 parçanın doğru yere denk gelen gerekli boşluğa yerleştirebilecek şekilde puzzle'lar bebekler için daha uygun olmaktadır. 2 yaş için olan puzzle’lar genellikle 3 parçadan fazla olmamaktadır. Tutmalı puzzle olarak isimlendirilen bu tarz puzzle'larda her bir parça çocuğun avucunun içine kolayca oturmasını sağlayan büyük bir ahşap topuza sahip olmalıdır ve çocuk parçayı tutup yerine oturtabilmelidir. Standart kurallara uygun ahşap veya plastik malzemeden üretilen ve haznesi bulunan üzerinde geometrik şekillere göre delikleri olan bul- tak tarzındaki puzzle'lar 1 yaş ve üzeri çocuklar için uygun olmaktadır.
2 yaş ve üzeri çocuklar daha ince motor kontrolüne sahiptirler bundan dolayı uzun süre büyük topuzlu peg puzzle’ları yapamayacaklardır, büyük topuzlulardan sonra da daha küçük mandallara sahip puzzle yapmaya geçebileceklerdir. Puzzle parçaları doğru bir biçimde tamamlandığında yapılan şekle karşılık gelen hayvanların ses çıkarmasını sağlayan puzzle'lar 2 yaş için doğru tercih olacaktır. Bu tarz puzzle'lar yalnızca çocukların çeşitli hayvan seslerini öğrenmelerini sağlamakla kalmamakta aynı zamanda ilgilerini çekerek faydalı bir tecrübe kazandırmaktadır.
2 yaşındaki çocuklar için büyük ve az parçalı puzzle'lar en iyi tercih olacaktır. Böylelikle küçük elleriyle parçaları çevirerek ve döndürerek uygun yerlere yerleştirmesi kolaylaşmaktadır. Bu yaştaki çocuklar için kalın ahşap puzzle’lar, parçaları kolayca içeri yerleştirilip yukarı kaldırılabilen ahşap puzzle'lar tercih edilmelidir. Bu puzzle’lar 3 ila 10 parçalı olabilmektedir. 2 yaşındaki çocuklar için seçilecek puzzle'ların parçaları 3 büyük parça ile başlamalı ve daha sonra çocukların yaşı ilerledikçe parça sayısı da yavaş yavaş artırılmalıdır. Rakamlar, harfler, hayvanlar ile ilgili puzzle’lar başlangıç için uygun olmaktadır.
-
2- 3 Yaş Grubu Çocuklar için Puzzle: Bu yaştaki çocuklar oyuncaklarında iyi bilinen nesneleri ve karakterleri görmek istemektedir. Bundan dolayı çocuklar için puzzle seçiminde sevdikleri çizgi film karakterleri, müzik aletleri ve ulaşım araçlarının olduğu resimler tercih edilmelidir. Seçilen puzzle'ları çocuğun tercih ve karakteri için uyarlamak, çocuğun bir puzzle’dan aldığı eğlenceli oyun zamanı miktarını olumlu şekilde artırabilmektedir.
2- 3 yaş, çocuk gelişiminde oldukça kritik bir dönemdir. Bu dönemdeki çocukların eğitimlerini oyunlarla desteklemek çocukların fiziksel ve zihinsel olarak gelişimine olumlu derecede katkı sağlamaktadır. Bu yaş grubundaki çocuklar için 8 ila 20 parçalı puzzle'lar tercih edilebilmektedir. 3 yaşında olan çocuklar için puzzle'lar daha küçük parçaları da kapsamalıdır. Çünkü küçük puzzle parçaları iyi bir öğrenme aracı olabilmektedir. Onları zorlamaya devam etmeliyiz, ama bunaltmamak için de dikkatli olmalıyız. Çocukların kritik becerileri erken yaşlarda öğrenmeleri özsaygı kazanmalarını sağlamaktadır.
Bunlarla birlikte 2 ila 3 yaş çocuklar için 12 büyük parçadan oluşan ve floor puzzle olarak isimlendirilen yer puzzle'ları tercih edilebilmektedir. Çocuklarla birlikte zemin yapbozu yapmak puzzle'ı sevdirmeye başlamanın en iyi yollarından bir tanesidir.
3 yaşındaki çocuklar ahşap peg puzzle'ları yapmaktan hala daha zevk alabilmektedirler. Fakat ince motor yetenekleri gelişmekte olduğundan dolayı 3- 4 yaş arası karton yapbozları da yapabilmeleri gerekmektedir. 3 yaşındaki çocuklar için en uygun olan puzzle’lar daha büyük parçalara sahip olanlardır. 3 yaş çocuklar için çeşitli markaların spell puzzle yani harf puzzle'ları resimli de olduğu için harfleri yerleştirirken hem öğretici hem de eğlendirici olmaktadır. Çocuklar bu yaşlarda harf ve heceleme kavramını henüz bilmeseler dahi hafleri, alfabeyi, sözcükleri tanıtmanın en iyi yollarından biri spell puzzle'lardır.
-
3- 5 Yaş Grubu Çocuklar için Puzzle: Çocuklar büyüdükçe tecrübeleri de artmaktadır. Çocukların puzzle parçalarını bilerek yanlış yerlere yerleştirmeye çalışmaları yenilik aradıkları ve daha fazla parçaya ve daha karmaşık görsellere sahip puzzle'lara geçebileceğinin bir işaretidir. Bu dönemdeki çocuklar daha önce iletişim kurdukları iyi bilinen nesneleri ve karakterleri puzzle temalarında görmekten hoşlanmaktadırlar. Popüler masal ve çizgi film kahramanlarının bulunduğu puzzle'larla birlikte hayvanlar, araçlar gibi eğitici puzzle'lar dikkatlerini çekmektedir. Örneğin, bir kutu içerisinde farklı parça sayılarına sahip 4 farklı temadan oluşan 4x puzzle serisinden ürünler bu yaş grubu için iyi bir başlangıç olabilecektir.
Bu dönemde resimlerin içeriğini tanımlamayı kolaylaştıran konturlu resimler tercih edilebilmektedir. Bununla birlikte çocuk puzzle'larında resimler, zorluk derecesini belirleyen en büyük etken olmaktadır. Resim üzerinde az sayıda nesneye sahip görsellerle başlamak bir sonraki adıma geçişi eğlenceli kılacaktır ve hızlı olmasını sağlayacaktır. Kolaydan zora doğru ve programlı şekilde ilerlendiğinde başarmanın verdiği heyecan çocukları motive edecektir.
4 yaşındaki çocuklar için puzzle'ın zorluk seviyelerinin tanıtılması önemlidir. Böylelikle etkinliğin çekici ve tatmin edici olması sağlanmaktadır. Bu yaş aralığına sahip çocukların 20 ila 40 parça ile başlamaları uygun olmaktadır. Bununla birlikte 4 yaş için 20 ila 24 büyük parçalılar da gayet uygun olmaktadır. Hatta daha çok pratik ile 60 parçaya kadar olan puzzle’ları yapabilmektedirler.
5 yaşında olan birçok çocuk 24 büyük parçalı bir yer puzzle'ını biraz pratikle çok kolay yapabilmelidir. Normal karton puzzle'larda ise 100 parçaya kadar yapabilmektedirler.
-
6- 8 Yaş Grubu Çocuklar için Puzzle: Erken yaşlardan itibaren puzzle yapmaya başlayan 6 yaşındaki bir çocuk puzzle oyunu için yeterli deneyim ve beceriye sahiptir. Başarma potansiyeli puzzle parçalarını doğru yerlere yerleştirme becerisiyle belirginleşmektedir. Parça ayırımı yapmak, parçaları sıralamak bu yaş grubu içinde oldukça yaygındır. Bu yaş dönemindeki her çocuk problem çözmek için kendine ait stratejiler geliştirir. Daima bir sonraki mücadeleyi arayan bu dönemdeki çocuklar, 260 parçaya kadar olan puzzle’ları yapabilirler hatta tecrübelerine bağlı olarak bu sayı 500 parçaya kadar çıkabilmektedir.
Memnun olma daima seçilen puzzle’ın doğru olmasında bağlıdır. 6 yaş ve üzerinde olan çocuklar kendi istek ve arzularına göre puzzle görselleri seçmeye başlamaktadır. Seçtikleri puzzle'ı bitirme süreleri temanın detay ve ayrıntılarına daha da önemlisi kişişel yeteneklerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Anne babalar olarak zorluk seviyesini değerlendirmek ve çocuklar için uygun bir puzzle oyunu bulmak önemlidir. Parça sayısı, parça büyüklüğü, ayrıntı derecesi ve hatta çocukların deneyim ve birikimi bile ilgi alanlarına uygun bir puzzle'ın birleştirilme başarısına katkıda bulunan faktörlerdir. Küçük yaşlarda bul- tak tarzı oyuncaklar ilgisini çeken bir çocuk yaşı ilerledikçe puzzle'a olan ilgisini kaybedebilmektedir. Karton puzzle'lara her çocuk aynı şekilde ilgi duymamaktadır. Çocukların gelişimlerindeki ilerleme ile ilgili çocuk doktoru ve pedagog ile görüşüp bilgi ve tavsiye istenebilmektedir.
Üreticilerden ve uzmanlardan gelen tavsiyelere göre çocukların yaşlarına göre puzzle parça sayıları arasındaki ilişki şu şekilde olmalıdır:
- 2- 3 yaş: 4 ila 12 parça puzzlelar
- 3- 5 yaş: 12 ila 50 parça puzzlelar
- 5- 6 yaş: 50 ila 100 parça puzzlelar
- 6- 7 yaş: 100 ila 200 parça puzzlelar
- 7- 8 yaş: 200 parça puzzlelar
- 8- 12 yaş: 300 parça puzzlelar
- 12 yaş ve üzeri: 500+ parça puzzlelardır.
Puzzle Yapmanın Faydaları Nelerdir?
Puzzle yapmanın faydaları ve puzzle sayesinde geliştirilebilecek beceriler aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Analiz becerisi,
- Düzenleme becerisi,
- Detaylara dikkat etme becerisi,
- Kategorize etme becerisi,
- İşbirliği yapma becerisi,
- Karşılaştırma becerisi,
- Anlama becerisi,
- Kontrast- zıtlık,
- Yaratıcılık,
- Karar verme becerisi,
- Giderek artan zorluklara çözüm üretme,
- El- göz koordinasyonu,
- Esneklik,
- Soruları formüle etme becerisi,
- Hedef belirleme,
- Varsayımda bulunma,
- Tartışma ve dil yeteneğinin gelişmesi için resmin içeriğini öğrenme,
- Hafızada tutma becerisi,
- Kararlar hakkında geri bildirim elde etme,
- Görsel hafızayı geliştirme,
- Organize etme becerisi,
- Özgüven duygusu,
- Dikkat dağınıklığının üstesinden gelme, konsantrasyonu güçlendirme,
- Sabır,
- Azim,
- Planlama becerisi,
- Çalışma sürelerini ve molaları planlama,
- Öncelik belirleme,
- Problem çözme becerisi,
- Prosedürler- işlem sırası,
- Muhakeme- mantık kullanma becerisi,
- İnceleme becerisi,
- Yansıma (hatalardan ders çıkarma),
- Macera duygusu,
- Mantık sırlaması,
- Davranış paylaşımı,
- Sosyal etkileşim becerisi,
- Mekansal yönelim becerileri,
- Bir resme hayran olabilme, resim sevgisi,
- Deneme ve yanılma sürecidir.
Puzzle Yaparken Bilinmesi Gereken İpuçları Nelerdir?
Puzzle yaparken bilinmesi gereken ipuçları aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Rahatsız edilmeyecek sessiz bir oda tercih edilmelidir.
- Puzzle boyutuna göre uygun bir alan ayrılmalı ve masa buna göre seçilmelidir.
- Parçalar başlamadan önce her ihtimale karşı sayılmalıdır.
- Resimdeki ana renkler ayrılmalıdır. Bu oldukça önemli bir adımdır. Renkler ve dokular ayrılarak daha kolay bir şekilde puzzle bitirilebilmektedir.
- Köşe çerçeve parçalar ayrılmalı ve bu parçalar ile puzzle ile başlanmalıdır. Puzzle’ın en önemli ipuçlarından biri bu parçalar ile başlamaktır. Köşe bölümleri birleştirilerek çerçeve oluşturulduğunda puzzle çok daha hızlı bir şekilde yapılabilmektedir.
- Kenar parçalar birleştirilerek çerçeveyi tamamlamak için kutu üzerindeki resim referans alınmalıdır.
- Çerçeve tamamlandıktan sonra orta bölümü kenarla birleştirecek şekilde ilerlenmelidir.
- Bütüne ulaşmak için ortayı birleştirildikten sonra soldan veya sağdan adım adım parçaları birleştirmeye devam edilmelidir.
- Molalar verilmelidir çünkü uzun süre bir şey üzerinde yapılan çalışmalar verimliliği azaltmaktadır.
- Takılıp kalınan bölümlerde fazla zorlamamalı diğer bölümlere geçilmelidir.
- Puzzle’ların bir anda bitirilemeyeceği kabul edilmelidir. Bazı puzzle'lar birkaç ay sürebilmektedir.
Puzzle Yaparken İlk Hangi Kenardan Başlanmalıdır?
Puzzle yaparken genel geçer kural olarak ilk önce kenarlardan sonra ise puzzle'da renk ve desen açısından en belirgin en bariz kısımlar yapılıp parça sayısının azaltılması sonrası daha zor yerlere yönelmek mantıklıdır.
Puzzle yapılırken kolay yapabilmek adına birtakım taktikler kullanılmaktadır. İlk önce puzzle’ın kenarlarını oluşturacak parçalar birleştirilerek bir çerçeve elde edilir. İçi doldurulmaya başlanmadan önce puzzle parçalarını sınıflarına göre ayırmak işleri kolaylaştıracaktır. Bu ayırma işlemi ilk önce renk tonuna göre yapılmalıdır. Daha sonra renklerine göre ayrılmış gruplar kendi içlerinde de şekillerine göre ayrılmalıdır. Bu ayırma işlemi aranılan parçanın nerede olduğu bilincini kazandırmaktadır. Böylelikle her parça çok daha kolay ve kısa sürede bulunup tamamlanabilmektedir.
Puzzle Kayıp Parçası Koordinatları Nasıl Bulunur?
Puzzle tamamlandıktan sonra herhangi bir parçasının kaybolmuş olması durumunda birtakım çözümler üretilebilmektedir. Eğer puzzle markasının parça desteği var ise kayıp puzzle parçasının koordinatları firmaya verilerek kayıp parça temin edilebilmektedir. Kayıp parçanın koordinatları "Soldan sağa" ve "Yukarıdan aşağıya" olarak belirtilmesi gerekmektedir. Soldan sağa yatay düzlemde olduğu için Y harfiyle ve kaçıncı parça ise sayısı belirtilerek verilmelidir. Örneğin; Y6 ve yukarıdan aşağıya dikey düzlemde olduğu için D harfiyle ve kaçıncı parça ise sayısı belirtilerek verilmelidir. Örneğin; D5, böylelikle Y6 ve D5 bir parçayı ifade etmektedir.
Eğer parça desteği yoksa puzzle kutusunun üzerindeki puzzle resminden uygun renklerde kayıp parçaya göre bir parça kesilebilir ve kayıp puzzle parçası yerine yapıştırılabilir.
Burada önemli nokta, çok parçalı puzzle alırken kayıp parça desteği veren puzzle markalarının tercih edilmesi gerektiğidir. Çünkü parça sayısı arttıkça bu parçaları kaybetme olasılığı da artmaktadır.
Puzzle Yaparken Altına Neler Konulabilir?
Puzzle yapmaya başlanırken düz ve nispeten sert bir zemin tercih edilmelidir. Puzzle yaparken altına neler konulabileceği aşağıda listelenmiştir.
- Puzzle Halısı: Puzzle halısı, özellikle çok parçalı puzzle’larda gerekli olmaktadır. Örneğin; 3000 parçalık bir puzzle yapılacaksa yapım süreci uzun süreceğinden ve daha da önemlisi bitmiş 3000 parçalık puzzle için uygun ebatta mukavva bulabilmenin zor olacağından puzzle halısı tercihi yerinde olacaktır. Çok parçalı puzzle’lar uzun sürebileceği hatta kimi zaman kaldırılıp daha sonra tekrar yapılmaya başlanabileceği için puzzle halısı bu durumu kolaylaştırmaktadır. Puzzle halısı ile yarım kalan bir puzzle sarılarak bozulmadan kaldırılabilir ve yapılmak istendiğinde tekrar kalınan yerden devam edilebilir. Ayrıca evi küçük olan sadece akşamları veya günün belli saatlerinde puzzle’la ilgilenmek isteyenler için de kolayca kaldırılıp tekrar açılabildiğinden kullanışlı bir ürün olmaktadır. Puzzle halısı, keçe gibi dokusu sayesinde parçaların yüzeye tutunduğu ve puzzle’ın bozulmadığı bir yapıya sahiptir. Puzzle bittikten sonra da bitmiş puzzle çerçeveciye puzzle halısına sarılarak götürebilir. Puzzle halısı puzzle satılan mağazalarda ve internet sitelerinde satılmaktadır.
- Mukavva: Mukavva da puzzle halısı dışında diğer bir alternatiftir. Puzzle kutularının üzerinde bitmiş hallerinin ölçüsü yazmaktadır. Dolayısıyla mukavva ölçüsü de bu ölçüye göre kırtasiyeden satın alınabilmektedir. 2000 parçaya kadar olan puzzle’lar kolaylıkla mukavva üzerinde yapılabilmektedir. Daha fazla parçalı puzzle’ların taşınması açısından hiç kullanışlı olmayacaktır. Puzzle halısından farklı olarak mukavva üzerinde puzzle yapılırken parçalar ve tamamlanmış öbekler daha kolay hareket ettirilebilmektedir. Bu durum bazen avantaj, bazen de dezavantaj olabilmektedir. Örneğin kenarda oluşturulan bir tamamlanmış puzzle öbeği varsa, onu puzzleda ait olduğu yere taşımak mukavvada daha kolaydır. Puzzle halısında ise, parçalar halıya tutunduğundan taşımak daha zor olabilmektedir.
Puzzle Çerçevesi Nasıl Seçilir?
Puzzle çerçevesi genel anlamda öncelikle puzzle’ın ölçülerine göre seçilmektedir. Bazı puzzle'lara kalın, bazı puzzle'lara ise ince kenarlı çerçeveler tercih edilebilmektedir. Puzzleda bulunan temanın renklerine uygun bir şekilde kontrast tonlarda çerçeve seçilebilmektedir.
Örneğin mavi tonlarda bir puzzle için yine aynı renk mavi bir çerçeve uygun olmamaktadır. Temayı ön plana çıkartacak bir renk tercih edilmektedir.
Bazı puzzle'lar için çerçevede paspartu kullanabilmektedir. Paspartu, kartondan ya da benzer bir malzemeden resim ile çerçeve arasına konulan ve genellikle tek renkten oluşan bir iç çerçevedir. Bir puzzle çerçevesinde cam olup olmayacağı tercihe kalmış aynı zamanda parça sayısıyla da bağlantılı olmaktadır. 4000 parçadan daha fazla parçalı olan puzzle’lar için cam tercihi sakıncalı durumlar oluşturabilmektedir. Puzzle çerçevesinde cam tercih edilecekse ışığı yansıtmayan v mat cam olarak bilinen matobel cam çeşidinin kullanılmasıdır.
Cam tercih edilmeden çerçevelenecek puzzle'larda ise mutlaka puzzle'ın ön yüzüne kaliteli ve koruyucu özelliğe sahip puzzle yapıştırıcısı uygulanmalıdır. Camlı veya camsız her iki durumda da puzzle'ın asıldığı yer direkt gün ışığı almamalıdır. Işığın geliş açısı, puzzle'ın solmasına sebep olabilmektedir. Nemli rutubetli, akvaryumlu ortamlar dahi puzzle'ı etkileyebilmektedir.
Ahşap çerçeveler günümüzde pek kullanılmayan fakat nadiren de olsa kullanılan çerçevelerdir. Maliyetinin ve satış fiyatının yüksek olması ve plastik çerçeve maliyetine kıyasla çok daha fazla olduğu için kullanımı azalmıştır.
Lamine çerçeveler plastik türevi çerçevelerdir. Neredeyse ahşap çerçevenin yerini almıştır. İmalatı ahşap çerçeveye göre daha kolay olduğu için fiyatı uygundur. Üzerleri çeşitli folyolarla kaplanabilmektedir. Bu folyolar altın varak renginden, meşe, ceviz, maun ve istenen her şeye göre uygulanabilmektedir. Ayrıca ahşaptan da ayırt edilememektedir. Bununla birlikte iyi bir işçilik yapıldığında neredeyse ahşap çerçeve kadar sağlam ve kalıcı olmaktadır. Değişik ölçülerde bulunabilmektedir. Ayrıca herhangi bir kimyasal kullanılmadığı takdirde lamine çerçeveler senelerce kullanılabilmektedir. Temizliği için nemli yumuşak bir bezle tozunu almak yeterli olmaktadır.
En İlginç Puzzle Örnekleri Nelerdir?
Puzzlelarla ilgili en ilginç örnekler ve bilgiler aşağıda listelenmiştir.
- Hiçbir desen veya renk ipucu vermeyen transparan puzzle üretilmiştir.
- The New York Times gazetesinin ön sayfasının oluşturulabildiği puzzle üretilmiştir.
- Puzzle markaları içinde en büyük kesimli parçaları Amerikan firması Masterpieces üretmektedir.
- Klasik puzzle parçalarından farklı parça tasarımlı puzzlelar bulunmaktadır.
- Where's Waldo temalı karmaşık puzzle üretilmiştir.
- Puzzle markaları içinde en küçük kesimli parçaları Polonya firması Castorland üretmektedir.
- Puzzle markaları içinde fantastik kesimli parçaları Masterpiece, Jumbo, Sunsout, MB Games üretmektedir.
- Dünyada en çok satan puzzle Van Gogh'un Teras Cafesi isimli puzzledır.
- Türkiye'de her yıl tahmini 2 milyon civarı puzzle satışı yapılmaktadır.
- Dünyanın en pahalı puzzleı Amerikalı Rachel Page tarafından el yapımı olarak yapılan ahşap puzzledır.
- Heinz adlı ketçap markası tamamen kırmızı bir puzzle üretmiştir.
- Amerika'da 500 parçalı puzzle Joellen Beifuss tarafından 1984 yılında 54 dakika 10 saniyede tamamlanarak dünyanın en hızlı puzzle yapma rekoru kırılmıştır.
Puzzle'ın Zihinde Geliştirdiği Bölgeler Nelerdir?
Puzzle sol ve sağ beyin arasında gerçek bir sinerji yaratılmasını teşvik etmektedir. Sol beyin, mantıksal yani rasyonel, analitik ve nesneldir. Problemlere karşı çözüm üretilirken sol beyin uyarılır. Yaratıcı olan sağ beyin ise büyük resmin görülmesini sağlar. Sağ beyin rastgelelik, sezgiler, öznellik ve hislerle ilgilidir. Puzzle yapmak zihnin birbirinden tamamen farklı bu iki bölgesini harekete geçiren en iyi yöntemlerdendir.
Puzzle yaparken beyin hem sağ hem de sol bölgeyi beraber çalıştırmaktadır. Böylelikle beynin hem bu iki yarı küresi arasında, hem de hücreleri arasında bağlantı kurulmaktadır. Bu bağlantı ise öğrenme, anlama ve hatırlama yeteneklerini artırmaktadır.
Puzzle'lar Kaçar Parçadan Oluşmaktadır?
Puzzleların parça sayıları zorluk derecesi ve bitirme zamanı arttıkça artmaktadır. Puzzle parça sayıları 50, 100, 150, 200, 500, 1000, 1500, 2000, 3000 parçalık yapbozlar şeklinde piyasada satılmaktadır. Bunların dışında 5.000, 10.000, 20.000 ve 24.000 parça yapbozlar ve özel boyutlu yapbozlar da bulunmaktadır.
Düzenli Puzzle Oynayan Kişide Ne Gibi Değişiklikler Görülür?
Düzenli puzzle oynayan kişilerde ne gibi değişiklikler görüldüğü aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.
- Eğitici ve öğreticidir: Eğitimin içeriği araştırma becerileri, yazı ve dil becerileri, akıl yürütme becerisi, odaklanma ve konsantrasyon becerisi ve yaratıcı yetenekleri arttırma becerisi gibi becerilerdir. Yapboz uzmanlarına göre aktif düşünme becerisini kullanarak yapboz yapan bir kişi soruların zihinde düzenlenmesini sağlamaktadır ve istenen bir çözüme ulaşmak için çözümler üretebilmektedir. Dolayısıyla sözcük oyunları, bulmacalar, puzzlelar gibi oyunlar sadece eğlenceli değil aynı zamanda eğiticidir.
- IQ'yu geliştirir: Yapılan araştırmalar sonucunda puzzle yapmanın IQ seviyesini artırmaya yardımcı olduğunu tespit etmişlerdir. Puzzlelar kişileri düşünmeye ve akıl yürütmeye zorladığından zihnin aktif kullanımını desteklemektedir. Puzzlelar kişileri genel bilgi, bellek, mekansal görüntü, mantık ve problem çözme becerilerini kullanmaya zorlamaktadır. Sorunların üstesinden gelmenin yolları öğrenildiği için zeka da keskin hale gelmektedir.
- Bilişsel yeteneği arttırır: Çocuklar için puzzle yapmak anlama yeteneğini arttırmaktadır. Belli konu alanları; harfler, renkler, şekiller, sayılar ve nesneler gibi çeşitli kategorileri kavrama ve tanımlama becerilerinin gelişmesi farklı içerikteki puzzlelar yoluyla geliştirilebilmektedir. Yetişkinler için ise matematiksel bulmacalar, Sudoku, puzzle gibi zeka oyunları dil becerilerini geliştirmektedir.
- Konsantrasyonu geliştirir: Konsantrasyon ve dikkat tüm zeka oyunları için gerekli bir beceridir. Bundan dolayı puzzle hem yetişkinlerde hem de çocuklarda dikkat süresinin uzatılmasını desteklemektedir. Parça zorluk seviyesi değiştirilerek gerekli konsantrasyon seviyesi kontrol edilebilmektedir. Kişi bir seviyede başarılı olduktan puzzle parça sayısı arttırılabilmektedir.
- Motor becerilerini geliştirir: Motor beceriler çocuklarda kalem tutma becerisinden de önce gelen önemli bir öğrenme dönemidir. Puzzle bu öğrenme sürecini hızlandırmak adına kullanılabilmektedir. Çocukların nesneleri kavramaları ve uygun yerlere koymaları beklendiğinde nesnelerin kavranması ve bırakılması becerisine yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla el- göz koordinasyonu da artmaktadır.
- Problem çözme becerilerini geliştirir: Puzzle’ın amacı, bir soruna çözüm bulmaktır. Bundan dolayı kişinin eleştirel düşünme yeteneğini geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Çocukların ya da yetişkinlerin sabrını, kararlılığını ve koordinasyon yeteneğini kullanarak büyük ve karmaşık sorunları daha küçük ve kolay çözülebilen parçalara nasıl ayıracağını öğretmektedir. Kişiler puzzle tamamladıklarında zafer duygusu hissederler. Bu ayrıca bir çocuğun ya da bir yetişkinin, problemleri çözme veya sorunlarla baş etme becerisi konusunda kendine güven düzeyini de yükseltmeye yardımcı olmaktadır.
- Sosyal becerileri geliştirir: Puzzle kişilere koordine etme, paylaşma, liderlik etme ve takip etme gibi sosyal becerileri öğretmede yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte zorlu bir sorunun çözümü esnasında bir çocuk veya bir yetişkin hayal kırıklığıyla nasıl başa çıkacağını da öğrenebilmektedir.
- Kişiyi üretmeye iter: Genelde puzzlelar diğer zeka oyunlarına göre daha özel ve enteresandır. Kişilerin yaratıcılıklarını ve üreticiliğini artırmaktadır. Yapbozlar yalnızca eğlendirici değildir. Aynı zamanda zihinsel egzersiz ihtiyacını da öğrenme ve akılcı düşünme yeteneğini arttırarak karşılamaktadır. Çocukları ya da yetişkinleri eğitmek için yapboz kullanmak faydalı bir tercih olmaktadır.
Puzzle Tavsiyeleri Nelerdir?
Puzzle tavsiyeleri aşağıda maddeler halinde listelenmiştir.